Jamnik pochodzi z Niemiec. Jego niemiecka nazwa –
Dachshund, oznacza w dosłownym tłumaczeniu borsuczy pies (
der Hund - pies,
der Dachs - borsuk).
Inne wersje niemieckiej nazwy to
der Dackel oraz
der Teckel, nie kryjące w sobie już borsuczych pierwiastków słowotwórczych, oznaczające po prostu jamnika.
Etymologia tej nazwy związana jest z wykorzystywaniem jej do polowań na borsuki oraz z tym, że jamniki mają zbliżoną do borsuków budowę ciała – skrócone kufy, masywniejsze łapy, wagę nie przekraczającą dziesięciu kilogramów.
Używane do polowań, były tresowane na: psy zaganiające, buszujące, poskokowce, norowce. Wypłaszały z nor borsuki, zaganiały dziki, ścigały się po chaszczach.
Do tej pory psy te, wykorzystuje się do polowań. Dokładnie do wyganiania lisów z ich jam (z czego właśnie wziął się polski odpowiednik Dachshunda - Jamnik).
Dachshund po polsku
Słownik języka polskiego PWN podaje: jamnik niewielki pies myśliwski lub pokojowy o krótkich krzywych nogach' od XVII w.; cz jamnik też ' mieszkający w jamie'; z pol.: ukr. jamnyk 'jamnik' , może i cz. jamnik w znaczeniu 'pies' (od Jungmanna, który to przejął z Lindego, por. niżej inne cz. nazwy tego psa). Od przymiotnika jumny (cz.dawne jamny). Podstawowe znaczenie 'pies jamny', ponieważ używa się go do wyszczuwania zwierząt z jamy, por. nornik, "jamnik": nora 'nora'. W innych językach nazwa tych psów, stoi właśnie , w związku z nazwą zwierząt, na które się z tymi psami poluje. Niem. Dachshund 'jamnik' (Dachs 'borsuk', Hund 'pies'). Stąd kalka językowa: cz. jezercik 'jamnik': jezevec 'borsuk' p. jaźwiec; słowac. jazercik 'jamnik': juzvec 'borsuk' (z niem. pożyczone także ros. taksa 'jamnik').
W Słowniku etymolgoicznym języka polskiego może znależć informacje: jamnik M III, DB. -a, N. )kiem; lm M. - i << pies z rasy psów myśliwskich charakteryzującej się niskim wzrostem, długim tułowiem, i krótkimi i krzywymi nogami; używany do tropienia zwierząt kryjącyh się w norach; także trzymany jako pies pokojowy; lm rasa tych psów>>: Czarny, żółty, podpalany jamnik. Krótkowłosy,długowłosy, szorstkowłosy jamnik.
jamnikowaty rzad. <>: Jamnikowaty kundel. Jamnikowate nogi.
W Słowniku języka polskiego Samuela Bogumiła Lindego czytamy: JAMNIK a, m., JAMNICZEK, czka, m., zdrobn., rodzaj psów, które zowią taxami, są nizkie, cienkie, długie, z krzywemi nogami; z któremi polują na borsuki, wlałszy bowiem w jamę, dają znać, gdzie się borsuk znajduje. Można ich użyć i na kuny.
Widzimy więc, że we wszystkich słownikowych definicjach podkreślany jest związek nazwy z użytkowością jamnika, polowaniem na borsuki, podstawą słowotwórczą w języku polskim jest słowo: jama. W niemieckim nazwa rasy została skojarzona bezpośrednio ze zwierzęciem na, które przy pomocy jamników można było polować.
Źródła zdjęć:
[http://polki.pl/dom/zwierzeta,jamnik-szorstkowlosy-charakterystyka-rasy,10413225,artykul.html]
[https://pl.wikipedia.org/wiki/Jamnik#/media/File:Standard-Dachshund.jpg]
Bibliografia:
Słownik języka polskiego PWN, pod red. E. Sobol, Warszawa 1995
Słownik etymologiczny języka polskiego, pod red. F. Sławskiego, Kraków 1952-1956
Słownik języka polskiego, pod red. S.B. Linde, Warszawa 1857
